Clara Josephine Wieck

19. yüzyılın ünlü piyanist ve bestekarı Clara Josephine Wieck, 13 Eylül1819’da Leipzig’de dünyaya geldi. Babası müzik öğretmeni ve piyano firması sahibi Friedrich Wieck, kızının yeteneğini küçük yaşta keşfederek 5 yaşından itibaren onu müzisyen olarak yetiştirdi. 9 yaşındayken konserlerde çalmaya başladı. 11 yaşında ise birinci solo konserini verip birinci bestesini yaptı. 1831 – 1836 yılları ortasında babasıyla birlikte Avrupa’yı dolaşarak bir dizi başarılı konser verdi ve ‘harika çocuk” olarak ünlenerek Mendelssohn, Paganini, Chopin, Goethe üzere vaktin önde gelen müzikçi ve edebiyatçılarının hayranlığını kazandı.

Piyanist olarak ünü gitgide yayılıyor, bunun yanında ailesinin maddi durumu da gitgide uyguna gidiyordu. Clara, Baba Wieck’in eğitim metodunun ne kadar başarılı olduğunun canlı bir ispatıydı, sayesinde babası daha çok ve daha paralı öğrenciler buluyor, bu ortada piyano satışları da artıyordu. Bu keyifli hayatları Clara’nın 16 yaşındayken babasının öğrencilerinden Robert Schumann’a aşık olmasıyla bozuldu. Aslında Clara, kendisinden 9 yaş büyük olan Robert’i 9 yaşından beri tanıyordu. Wieck, bu beraberliğe şiddetle karşı çıktı, evlenmelerine müsaade vermedi. Bunun üzerine Clara ve Robert evlenme müsaadesi alabilmek için mahkemeye başvurdular. Bu uğraş Baba Wieck’in direnmesi yüzünden üç yıl sürdü.

Baba Wieck, yaklaşık üç yıl boyunca mahkemelerde bu savları yineleyerek müsaade vermemekte direndi; onun bu direnci ve yasaklamaları gençleri birbirlerinden uzaklaştıracağına daha da yakınlaştırdı. Clara ve Robert, bu müddet içinde birbirlerine 400’e yakın mektup yazdılar ve gizlice buluşmaya da devam ettiler. Bu ortada Clara, başarılı konserlerini ve Robert de bestelerini yapmayı sürdürdü. Hatta Robert, mesleksiz olduğu savlarına son vermek gayesiyle bir yandan da mecmualarda müzik müellifliği yaparken bir de ideoloji diploması aldı.

Sonunda mahkemeden müsaade çıktı ve 1840’da Clara 21 yaşına girmek üzere iken Rober ile evlendi. Babası bu mağlubiyetinden ötürü yeni evlilere o kadar kin duyuyordu ki, Clara’nın yıllar boyunca verdiği konserlerden kazandığı paradan kızına tek kuruş vermediği üzere hayatlarını zorlaştırmak için de elinden geleni yaptı. O denli ki Clara, kendi piyanosunu bile lakin aylar sonra kendi meskenine getirebildi.

Alman direktör Peter Schamoni’nin 1983 tarihli ‘Frühlingssinfonie’ (İlkbahar Senfonisi) isimli sineması, Clara ile Robert’in gençlik yıllarını, tanışmalarından evlenmelerine kadar olan süreci husus alıyordu, Nastassia Kinski’nin canlandırdığı Clara, yeni konutuna baba konutundan kendi piyanosunu da getirdiğinde kocası: ‘Evimiz iki piyano için biraz küçük değil mi?’ diye soruyor ve sinema sona eriyordu. Bu cümle bir bakıma bu evliliğin geleceğini de özetliyordu. Başlangıçta evliliklerinin hem duygusal hem de mesleksel açıdan verimli bir beraberlik olacağını düşünmüşlerdi lakin vakit geçtikçe kimi istikrarlar bilhassa Clara aleyhine bozulmaya başladı.

Robert evliliklerinin birinci on yılı boyunca halâ tanınmamış bir bestekar olduğundan ve pek para da kazanamadığından ailenin geçimini sağlamak Clara’ya düşmüştü. Kocası bu durumdan pek hoşnut olmasa da Clara, konser turnelerine çıkarak ve dersler vererek hem kocasına, hem de 14 yıllık beraberliklerinin eseri olan 8 çocuğuna bakmayı üstlendi. Bu ortada gerek konserlerinde bestelerini çalarak, gerek yeni besteler yapmaya teşvik ederek kocasına müzik konusunda dayanak vermeye devam etti, hatta vakit zaman kendi çalışmalarından ödün vermesi gerekse de; zira Robert bir meskende birebir anda iki piyanonun birden çalmasından rahatsız oluyor, ‘bu gürültüde’ beste yapamıyordu. Bu hususta fedakarlık eden de her vakit Clara oluyor, bir piyanist için elzem olan günlük antrenmanlarından bile vazgeçiyordu.

Evlenmeden evvel Clara’yı daima çalışması ve beste yapması için teşvik eden Robert, evlendikten sonra neredeyse onun çalışmalarını maniler olmuştu. Bestekar -yorumcu evliliğinin olabilecek en ülkü beraberlik olacağını savunuyor görünse de Clara’nın kendisinden daha önde olmasını bir türlü hazmedemiyordu. Yıllar geçtikçe Robert’in ünlü ve başarılı eşinin gölgesinde tanınmamış bir bestekar olarak kalmasının huzursuzluğuna kalıtsal hastalığının sebep olduğu hudut krizleri de eklenince Schumann’ların evliliği yeterlice tahammül edilmez hale geldi ve Robert bir intihar teşebbüsünün akabinde, 1854 yılında bir akıl hastanesine kapatıldı, 1856’da da orada öldü. Bütün bu müddet içinde Clara, kendisini yalnızca bir defa, vefatından iki gün evvel ziyaret edebildi.

Clara, kocasının vefatından sonra da müzikteki muvaffakiyetlerini sürdürdü. Konser piyanistliğine ve öğretmenliğe devam etti. Bu ortada Robert’in bütün yapıtlarını yayımlatarak bestelerini tanıtma gayretlerinde başarılı oldu. Robert Schumann bestekar olarak gerçek ününe lakin öldükten sonra ulaşabilmişti. Clara, sonraki yıllarda bir yandan çocuklarını üçünün mevti (biri de Robert hayattayken ölmüştü) başkalarının de birtakım problemleri hayatını daha da zorlaştırmasına karşın müzik çalışmalarına hiç orta vermedi.

1878’de Frankfurt Konservatuarının baş piyano öğretmeni oldu ve pek çok öğrenci yetiştirerek piyanistlikte bir ekol oluşturdu. Bu yıllardaki en yakın dostlarından biri de kocası hayattayken de aile dostları olan bestekar Johannes Brahms’dı. Brahms’a da bestelerinde esin kaynağı oldu, bestelerini tanıtmak için efor harcadı. Brahms ise bir çok bestesini Clara’ya ithaf etti. Kimi müzik tarihçilerine nazaran bağları dostluktan da ileriydi. Clara, 1888’de 60. sanat yılını kutladı. Son konserini 1891’de verdi ve konservatuardan da ayrılarak yalnızca konutunda ders vermeye devam etti. Clara, 26 Mart 1896’da Frankfurt’ta hayata veda etti. Bu Brahms için büyük bir darbe oldu ve onun vefatından sonra yalnızca bir yıl yaşayabildi.

Aynı vakitte Clara Josephine Wieck’in, sanata yaptığı katkılarından ötürü 100 Alman Mark’ı üzerine resmi basıldı.